Mijnheer Voorzitter,
Mevrouw de burgemeester,
Dames en heren van de Raad,
Beste collega's,
Talenkennis, en in het bijzonder het Nederlands, is een onmiskenbare troef om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt in ons land, en nog meer in Brussel. Leren is dan ook een van de belangrijkste uitdagingen voor het onderwijs-, opleidings- en werkgelegenheidsbeleid. En het onderwerp komt regelmatig in het nieuws, zoals we enkele dagen geleden nog hebben gezien naar aanleiding van het besluit om in Wallonië het leren vanaf het 3e jaar van de basisschool verplicht te stellen, naar het voorbeeld van wat in onze hoofdstad al wordt gedaan.
In Oudergem heeft de gemeente enkele jaren geleden de zeer positieve keuze gemaakt om een onderdompelingscursus aan te bieden in een van haar basisscholen, namelijk het Schoolcentrum “Pré des Agneaux”.
In dit verband zijn onze vragen de volgende:
-
Zijn er dagelijkse problemen met het huidige immersieve aanbod in de gemeente, met name wat betreft de beschikbaarheid en de aanwerving van Nederlandstalige leerkrachten?
-
Is dit aanbod momenteel voldoende of is er juist een grotere vraag?
-
Bent u van plan om in de toekomst nog meer immersieve cursussen te openen? Zo ja, op welke site en wanneer?
-
Naast het aanbieden van deze immersieve cursus heeft de meerderheid in haar algemene beleidsverklaring aangegeven het aanbod van buitenschoolse activiteiten in het Nederlands te willen vergroten, maar ook taalleeractiviteiten voor volwassenen te willen ontwikkelen. Hoe staat het met de uitvoering van deze twee assen?
-
Welke concrete plannen heeft de gemeente om in de toekomst het Nederlandse taalaanbod te ontwikkelen, zowel voor kinderen als voor volwassenen?
Wij danken u voor uw steun.
Martine Maelschalck en Cécile Henrard, MR-Open VLD gemeenteraadsleden
-
Antwoord van mevrouw Elise Willame, Schepen:
Raadslid,
Dank u voor uw vraag.
Ik kan het alleen maar met u eens zijn over het cruciale belang van het leren van de Vondeltaal voor de toegang tot de arbeidsmarkt in België (en Brussel in het bijzonder), maar ook om het dagelijkse leven van onze leerlingen te vergemakkelijken en een beter begrip van onze respectieve gemeenschappen mogelijk te maken.
In deze context heeft de gemeente Oudergem niet gewacht tot onze hogere overheden (in dit geval de Federatie Wallonië-Brussel) beslissingen zouden nemen. Zoals u in uw vraag aangeeft, hebben wij in het schoolcentrum Pré des Agneaux een immersief gedeelte gecreëerd.
Maar dit is lang niet het enige initiatief, zoals u in de rest van dit antwoord zult zien.
Het huidige immersieve aanbod lijdt onder het ernstige tekort aan leerkrachten dat al enkele jaren aanhoudt. Dit maakt het elk jaar moeilijker om personeel met de nodige kwalificaties te behouden en aan te werven, wat ons regelmatig dwingt tot creativiteit.
Het moet gezegd dat de verschillen in salaris, arbeidsvoorwaarden en nu ook de schoolvakanties niet bevorderlijk zijn voor het aantrekken van Nederlandstalige leerkrachten naar onze Franstalige Brusselse scholen. Alleen al dit jaar hebben we in drie van onze klassen (M3, P1 en P2) de onderdompeling officieel moeten opschorten.
Met veel hard werk en doorzettingsvermogen hebben we dit jaar toch twee jonge, perfect tweetalige leerkrachten kunnen aanwerven. Zij hebben de vaardigheden om in het Nederlands les te geven, maar niet de officiële kwalificaties (vandaar de officiële schorsing). Niettemin hebben zij zich ertoe verbonden avondlessen te volgen, zodat zij tegen het einde van het jaar hun bekwaamheid in het Nederlands kunnen aantonen en het certificaat kunnen behalen dat ons in staat stelt de onderdompeling in de drie betrokken klassen officieel te hervatten.
Wat het aanbod van onderdompelingsplaatsen betreft, is het duidelijk dat het voor gezinnen geen gemakkelijke opgave is om een plaats te krijgen, aangezien de vraag nog steeds groter is dan het aanbod.
De afgelopen zes jaar hebben wij echter getracht het aanbod van cursussen Nederlands in onze andere drie scholen aanzienlijk te verbeteren (de niet-onderdompelende afdeling van Le Pré des Agneaux profiteert al lang van een dergelijk aanbod). Zo hebben wij voor elk van onze scholen op kosten van de gemeente een leraar speciaal Nederlands aangenomen. Hierdoor kunnen onze leerlingen niet alleen profiteren van kwalitatief goede Nederlandse lessen, gegeven door competent personeel, maar ook van extra lesuren en/of remediëring omdat de docent deze verantwoordelijkheid niet meer op zich hoeft te nemen (en dus tijd vrijmaakt in zijn of haar rooster).
Momenteel zijn wij niet van plan ons onderdompelingsaanbod uit te breiden, en wel om twee belangrijke redenen:
In de eerste plaats vanwege de genoemde organisatorische problemen en het hierboven genoemde ernstige tekort. Ten tweede omdat de vraag, hoe groot ook, het ons niet toelaat het aantal onderdompelingsklassen te verdubbelen.
Wat de naschoolse activiteiten betreft, konden we vanaf het begin van het schooljaar 2019 en dankzij een nauwe samenwerking tussen de afdeling buitenschoolse activiteiten en de afdeling Nederlandstalige zaken twee workshops Nederlands openen voor kinderen van de basisscholen 1e en 6e in Oudergem. Van september tot december 2019 werden 25 kinderen opgevangen, van januari tot mei 2020 22 kinderen en van september tot december 2020 10 kinderen.
Helaas moesten we deze workshops in 2021 opschorten vanwege de gezondheidscrisis, maar ook vanwege een gebrek aan gekwalificeerde begeleiders.
In december 2021 werd een tussen de twee diensten gedeeld budget vastgelegd voor de organisatie van een cursus Nederlands met de vzw TUTTI FRUITTI tijdens de carnavalsvakantie van 2022. Deze cursus was een groot succes bij de kinderen en hun families.
Momenteel organiseert dezelfde vereniging sinds het begin van het schooljaar 2022 workshops op woensdagmiddag.
Wat tenslotte het aanbod voor volwassenen betreft, biedt ons Instituut voor sociale promotie 7 cursusniveaus aan (van A1 tot B2) die beginnen in september en februari. Deze cursussen worden twee avonden per week georganiseerd met een semi-intensief ritme. Deze cursussen worden voor 50% gefinancierd door de gemeente Oudergem voor de niveaus 5, 6 en 7, wegens de beperkte middelen van de Federatie Wallonië-Brussel.
Wat de dagcursussen betreft, biedt het instituut vier ochtenden per week intensieve cursussen aan. Deze cursussen worden vijf keer per jaar gehouden, in september, november, januari, maart en mei. Deze cursussen worden gefinancierd door een partnerschap FWB-Actiris en worden uitsluitend aangeboden aan werkzoekenden.
In totaal worden de cursussen Nederlands per academisch jaar door ongeveer 250 studenten gevolgd.
Daarnaast worden samenwerkingsverbanden opgezet met de Nederlandstalige bibliotheek van Oudergem en met Vlaamse culturele instellingen (Kaaitheater, KVS, ...).
Mijn collega Lieve Jorens zal u meer vertellen over deze samenwerking en de andere activiteiten die de Nederlandstalige diensten organiseren.
-
Antwoord van mevrouw Lieve Jorens, Schepen :
Inderdaad, ook binnen de dienst Nederlandstalige aangelegenheden wordt veel aandacht geschonken aan het leren van het Nederlands als tweede taal. In het voorjaar van 2021 hebben we de beslissing genomen een bijkomend halftijds personeelslid aan te werven voor deze dienst. Het takenpakket van deze persoon bestaat voor een belangrijk deel uit ‘pedagogische ondersteuning’ organiseren voor kinderen en volwassenen die Nederlands leren. Concreet vertaalt zich dit in de samenwerking met de diensten Onderwijs en naschoolse opvang waarnaar mijn collega al verwees, om initiatieven op te zetten om de kinderen van het Nederlandstalig onderwijs of het immersie onderwijs die ingeschreven zijn als Franstalig, te ondersteunen. De focus ligt hier niet op het aanbieden van ‘lessen Nederlands’ maar wel om taalstimulatie, waarbij er aan de hand van de nodige pedagogische tools voor wordt gezorgd dat de kinderen Nederlands bijleren zonder het gevoel te hebben op de schoolbanken te zitten.
Eveneens voor kinderen werken we samen met andere partners in het netwerk Brede School, dat Nederlandstalige parascolaire activiteiten organiseert. Het gaat dan om activiteiten met een accent op taal, bv voorleesuurtjes, familievoorstellingen, boekenclub, … Via dit netwerk wordt eveneens ingezet op Nederlands leren voor anderstalige ouders van kinderen in het Nederlandstalig onderwijs.
Voor volwassenen hebben we onze activiteiten gericht op het leren van het Nederlands gegroepeerd onder de noemer ‘Babbel NL’. Jullie hebben het logo hiervan misschien al wel hier en daar zien verschijnen. Onder deze noemer vallen talrijke initiatieven : Nederlands oefenen via vrijwilligerswerk, samen lezen en een uitgebreide collectie ‘NT2’ boeken in de Nederlandstalige bibliotheek, dat zijn boeken specifiek voor mensen die Nederlands als tweede taal leren, zowel voor kinderen als volwassenen.
Een vrijwilliger van de bibliotheek geeft ook Nederlandse les in het Fedasil centrum van Oudergem, en sinds het voorjaar komt er ook op maandelijkse basis een groepje jongeren van dit centrum langs in de bibliotheek. De jongeren, doorgaans zeer gretig om Nederlands te leren, krijgen een algemene introductie op het concept ‘openbare bibliotheek’ en maken kennis met de NT2-collectie. Er is dan ook altijd een gespreksronde vol oefenkansen NL.
Veel van de bovengenoemde initiatieven zijn de laatste jaren voor het eerst uitgerold, het zijn nieuwe initiatieven sinds deze legislatuur. We zullen verder evalueren en kijken hoe goed de initiatieven aanslaan bij het beoogde publiek. Het is onze intentie om de initiatieven die aanslaan sowieso verder te zetten, bij initiatieven die minder aanslaan zal naar de oorzaak hiervan gezocht worden en deze initiatieven zullen worden bijgestuurd of vervangen door andere waar nodig.
Wij hopen hiermee voldoende op jullie vragen te hebben geantwoord, en danken u voor uw aandacht.
