Mondelinge vraag van mevrouw Jasmine Boumraya en de heer François Lebovy (ECOLO-GROEN): gevolgen van de gezondheidscrisis voor de werkgelegenheid
Mijnheer de burgemeester,
Dames en heren schepenen,
De digitale editie van La Libre Eco van 6 januari 2020 wijdt een artikel aan de evolutie van de werkloosheid in Brussel, en meer bepaald bij jongeren. Het artikel spreekt van een stijging van de werkloosheid met 4,1% in december 2020. Die stijging zou groter zijn bij jongeren, de belangrijkste slachtoffers van de coronaviruscrisis in Brussel. Het gewest zou eind 2020 immers 9.976 jonge werkzoekenden tellen, dat is 14,4% meer dan in december 2019.
Vandaar dat ik de volgende vragen heb:
- Hoe kan deze situatie worden verklaard?
- Hoe zit het met de gemeente Oudergem in het bijzonder?
- Wat zijn de cijfers inzake werkloosheid en werkzoekenden in Oudergem en hoe zijn ze het afgelopen jaar geëvolueerd?
- Welke maatregelen worden er op lokaal niveau gepland om werkzoekenden in Oudergem opnieuw in te schakelen in de arbeidsmarkt?
Ik dank u voor uw antwoord.
Antwoord van de heer Didier Gosuin, Burgemeester:
Geachte mevrouw gemeenteraadslid,
Geachte heer gemeenteraadslid,
Allereerst moeten we een onderscheid maken tussen 2 gegevens: het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) en het aantal uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (UVW).
Een uitkeringsgerechtigde volledig werkloze (UVW) is immers iemand die recht heeft op een werkloosheidsuitkering hetzij op basis van zijn of haar arbeid, hetzij op basis van zijn of haar studies na een beroepsinschakelingstijd (BIT). Een NWWZ kan ofwel een uitkeringsgerechtigde volledig werkloze (UVW) zijn, ofwel een jongere in beroepsinschakelingstijd (BIT), ofwel een persoon ten laste van het OCMW of zelfs iemand die geen enkel recht heeft op een vervangingsuitkering.
De stijging van 4,1% waarnaar het artikel verwijst, is de stijging van het aantal NWWZ's in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) ten opzichte van december 2019, en niet van de "werkloosheid" als zodanig. In Oudergem bedraagt de stijging van het aantal NWWZ's 7,7%, aangezien we van 1425 NWWZ's in december 2019 naar 1535 NWWZ's in december 2020 zijn gegaan.
Het aantal NWWZ's moet overigens bekeken worden in het licht van de werkloosheidsgraad. Hoewel het aantal NWWZ's in Oudergem met 7,7% is gestegen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, blijft de werkloosheidsgraad van onze gemeente (9,4%) de op één na laagste in het BHG; de werkloosheidsgraad in het BHG bedraagt gemiddeld 15,9%.
Er zijn heel wat verschillende redenen die deze situatie verklaren en die nauw verband houden met de gezondheidssituatie:
- Het feit dat werkzoekenden sinds maart 2020 niet meer persoonlijk worden opgevolgd door Actiris en tal van andere werkgelegenheidsactoren, meer bepaald schoolverlaters in beroepsinschakelingstijd (BIT). Jongeren, voor wie een strikt protocol was vastgelegd conform de maatregelen die tijdens de vorige legislatuur werden genomen (beroepsinschakeling bij een werkgever, inschakelingscontract van één jaar, verplicht individueel actieplan, ...), verliezen tijd door een gebrek aan follow-up;
- De impact van de gezondheidscrisis op nieuwe aanwervingen: Actiris kreeg 9,2% minder jobaanbiedingen dan in 2019 voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dit geldt vooral voor hogeropgeleiden, wat resulteert in een groep van "nieuwe" werkzoekenden die na hun studie normaal gesproken geen NWWZ's of werkloos zouden zijn;
- Contracten van bepaalde duur of uitzendcontracten worden niet verlengd;
- Heel wat werknemers zijn economisch werkloos geworden;
De cijfers i.v.m. werkloosheid en werkzoekenden in Oudergem: evolutie over één jaar (bron: View stat)
Totaal NWWZ's: 1535 tegenover 1425 in december 2019 (+7,7%)
- Uitsplitsing per categorie
- Aantal UVW's: 960 of 62,5% van de NWWZ's (+8,7% ten opzichte van 2019)
- - 25 jaar: 27
- 25-49 jaar: 519
- + 50 jaar: 414
- Aantal BIT's: 149, d.w.z. 9,7% van de NWWZ's en 33% meer dan in 2019
- - 25 jaar: 105 (10 OCMW en 85 niet-OCMW)
- + 25 jaar: 54 (6 OCMW en 48 niet-OCMW)
- Aantal OCMW-gebruikers ingeschreven als NWWZ: 109 of 7,1% van de NWWZ's (-38,1% ten opzichte van 2019)
- - 25 jaar: 20
- 25-49 jaar: 70
- + 50 jaar: 19
- Aantal NWWZ's dat geen recht heeft op een vervangingsuitkering: 317, d.w.z. 20,7% (+8,1%)
- Studies: van de 178 jonge NWWZ's - 25 jaar:
- zijn er 44 laagopgeleid, of 7,6% meer dan in 2019
- hebben er 78 een getuigschrift hoger secundair onderwijs, of 11,6% meer dan in 2019
- hebben er 46 een universitair diploma of een diploma hoger onderwijs, of 11% meer dan in 2019
- hebben er 10 geen in België gelijkgeschakeld diploma (+0,1%)
- Leeftijd:
- - 25 jaar: 178, dit is +43,5% ten opzichte van 2019
- 25-49 jaar: 868 (+3,5%)
- + 50 jaar: 489 (+5,4%)
De meest opvallende stijgingen in Oudergem noteren we voor:
- Personen in beroepsinschakelingstijd: +33,2%;
- Jongeren - 25 jaar: +43,5%;
- Personen met een diploma hoger secundair of hoger onderwijs/universiteit: +22,6%;
- Werklozen die minder dan één jaar werkloos zijn: +14,6%, en meer dan één jaar: +23%.
Hieruit kan worden afgeleid dat vooral de hogeropgeleide jongeren in Oudergem slachtoffer zijn van de gezondheidscrisis. Aangezien in Oudergem, net als in de andere gemeenten in het zuiden van Brussel, een grotere meerderheid van jongeren hogere studies volgt, is het normaal dat de stijging in die groep er meer uitgesproken is dan in de andere Brusselse gemeenten.
Bovendien merken we, net als tijdens de eerste lockdown, sinds eind augustus opnieuw een daling van het aantal inschrijvingen als NWWZ's in het BHG, voornamelijk als gevolg van de beperking of zelfs stopzetting van de "fysieke" diensten bij Actiris. Wat Oudergem betreft, merken we dat het publiek van NWWZ's in onze gemeente, dankzij hun kwalificaties en hun toegang tot digitale tools, geneigd zijn om zelf de nodige stappen te ondernemen om zich in te schrijven, wat deels verklaart waarom het aantal NWWZ's in onze gemeente sterker is gestegen dan in andere gemeenten (buiten het zuiden van Brussel). We moedigen werklozen bovendien aan om zich als NWWZ in te schrijven en stappen te ondernemen om hun rechten te behouden en we begeleiden hen daarbij. Wanneer de covid-maatregelen worden versoepeld, zouden de andere gemeenten waar de digitale kloof meer aanwezig is, net als in de periode mei-augustus, een stijging van het aantal inschrijvingen als NWWZ moeten zien.
Maatregelen op lokaal niveau om werkzoekenden in Oudergem opnieuw in te schakelen in de arbeidsmarkt
Er lopen momenteel een aantal projecten:
- De Joblente in maart 2021 die, zoals elk jaar, gratis workshops en lezingen zal aanbieden in de 4 gemeenten van het zuidoosten van Brussel;
- Workshops voor eenoudergezinnen;
- Het lokale project van het Jobhuis van Oudergem om werkzoekenden opnieuw aan de slag te krijgen, met als thema "remobilisatie# de draad weer oppikken na de covid-19-crisis";
- Opleiding tot kinderhulp bij het OISP vanaf september 2021; ...
Er wordt ook nagedacht over een reorganisatie van de diensten na de maandenlange sluiting van de Actiris-antenne en omwille van de onzekerheid over de heropening en de timing daarvan. Zoals uit de cijfers blijkt, is het inderdaad noodzakelijk dat we schoolverlaters kunnen begeleiden en de wachttijd tussen school en een eerste job zo kort mogelijk houden. Een van de doelstellingen in dat verband voor 2021 is om samen te werken met plaatselijke werkgevers om werkgevers en werkzoekenden met elkaar te matchen. De database "een job in mijn buurt" moet daarbij een van de belangrijkste instrumenten zijn en moet verder worden ontwikkeld.
