Schriftelijke vraag van mevrouw Martine Maelschalck en van de heer Jeremy Van Gorp (MR-Open VLD) over de werkloosheid in Oudergem

HET COLLEGE,
Gelet op de nieuwe gemeentewet, artikels 84 en 84bis;
Gelet op het huishoudelijk reglement van de raad, artikels 55 tot 60;
Overwegende wat volgt:
Op 18.09.2020 heeft mevrouw Martine Maelschalck via e-mail een schriftelijke vraag overgemaakt aan mijnheer Christophe Magdalijns, voorzitter van de gemeenteraad, en aan mijnheer Etienne Schoonbroodt, gemeentesecretaris:
Mijnheer de voorzitter,
Mijnheer de burgemeester,
Geachte collega's,
De krant L'Echo van 17 september wijdt een artikel aan de evolutie van de werkloosheid in Brussel, en meer bepaald aan de jeugdwerkloosheid. Daarin valt meer bepaald te lezen dat de gemeenten in het zuidoosten van Brussel (met uitzondering van Watermaal-Bosvoorde) het meest getroffen worden door de toename van het aantal werkzoekenden. En onder die gemeenten is Oudergem de meest getroffen gemeente in het Brussels Gewest, met een stijging van 10,8%.
Vandaar de volgende vragen:
  1. Hoe kan deze situatie worden verklaard, volgens het college en meer bepaald volgens de burgemeester, zelf voormalig minister van Tewerkstelling in het Brussels Gewest? Waarom lijkt onze gemeente nog meer getroffen dan haar buren?
  2. Hoe gaat de gemeente om met de sluiting "tot nader order vanwege de gezondheidscrisis" van alle Actiris-bijkantoren in het zuiden van Brussel (dus inclusief Oudergem), met uitzondering van het bijkantoor in Ukkel – wat trouwens blijkt geeft van een markante ingesteldheid vanwege Actiris?
  3. Wat zijn de cijfers inzake werkloosheid en werkzoekenden in Oudergem en hoe zijn ze de jongste 5 jaar geëvolueerd?
  4. Zijn er specifieke maatregelen genomen/gepland om de jeugdwerkloosheid en de werkloosheid "post-Covid" te bestrijden?
Bedankt voor uw antwoorden.
Jeremy Van Gorp en Martine Maelschalck, gemeenteraadsleden voor MR-Open VLD
Op 02.10.2020 antwoordde de heer Didier Gosuin, burgemeester, als volgt:
  1. Situatie: mogelijke verklaringen
Zowel in Oudergem als in het BHG nemen de werkloosheid en het aantal NWWZ toe. De situatie moet in verband worden gebracht met de gezondheidscrisis die ertoe heeft geleid:
  • Dat contracten van bepaalde duur of uitzendcontracten niet werden verlengd;
  • Dat een groot aantal werknemers economisch werkloos werd;
  • Dat Actiris en veel actoren op het vlak van tewerkstelling sinds maart 2020 de werkzoekenden en werklozen niet meer volgen;
  • Dat er zo goed als geen nieuwe aanwervingen meer zijn gezien de onzekerheid als gevolg van de covid-crisis
Er bestaan 3 categorieën van werkzoekenden
  • WZUA (Werkzoekenden met een werkloosheidsuitkeringsaanvraag) Dat zijn de mensen die een werkloosheidsuitkering (op basis van voltijds of deeltijds werk) of een inschakelingsuitkering ontvangen.
  • BIT (Jongeren in Beroepsinschakelingstijd)
    Jongeren die pas afgestudeerd zijn en nog niet of niet voldoende gewerkt hebben om recht te hebben op een werkloosheidsuitkering, kunnen een inschakelingsuitkering genieten na afloop van studies "die daarop recht geven" na gedurende twaalf maanden als werkzoekende te zijn ingeschreven. Deze periode van inschrijving als werkzoekende wordt de "beroepsinschakelingstijd" genoemd. De beroepsinschakelingstijd begint over het algemeen op 1 augustus. Daarna moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan om in aanmerking te komen voor een inschakelingsvergoeding. Het recht op inschakelingsvergoedingen hangt af van de leeftijd, de gevolgde studies en de inspanningen van de jongere in zijn of haar zoektocht naar werk.
  • Andere niet-werkende werkzoekenden
    Het gaat om werkzoekenden die geen werkloosheidsuitkering ontvangen en voor wie geen beroepsinschakelingstijd loopt. In deze categorie vindt men dus mensen die wachten op een beslissing van de RVA over hun recht op een werkloosheidsuitkering, mensen die een leefloon ontvangen en mensen die over geen enkel vervangingsinkomen beschikken.
In Oudergem stellen we vast dat de toename in vergelijking met augustus 2019 hoofdzakelijk slaat op jongeren onder de 25 jaar (+18,6%), van wie de beroepsinschakelingstijd loopt (+47,1%), die een middelhoog (+20,1%) of hoog (+12,5%) opleidingsniveau hebben en die minder dan een jaar werkloos zijn (+31,7%). Een van de verklaringen die hieruit voortvloeien is dat jongeren die de school verlaten en in normale tijden vrij gemakkelijk een baan vinden op basis van het behaalde diploma, zich als NWWZ moeten inschrijven en een beroepsinschakelingstijd (de vroegere wachttijd) voor lief moeten nemen. Merk hierbij op dat het percentage jonge NWWZ overeenkomt met het gemiddelde in het BHG. Doordat het percentage van jonge mensen die studies afronden op graduaat- en/of universiteitsniveau in Oudergem hoger ligt dan het Brussels gemiddelde, is het normaal dat de toename in onze gemeente sterker is. 
We registreren dat het aantal mensen tussen 25 en 49 jaar die werkloos worden met 13,7% toeneemt, wat kan worden verklaard door het feit dat er in deze leeftijdsgroep sprake is van onzekere contracten (CBD, uitzendwerk, deeltijds werk) die niet verlengd werden en/of opgeschort zijn (tijdelijke werkloosheid) als gevolg van de gezondheidssituatie. 
De grotere toename in Oudergem is ook te verklaren door het feit dat, zoals in het artikel staat, er algemeen sprake is van een daling van het aantal inschrijvingen van mensen uit de kwetsbaarste bevolkingsgroepen, wat niet kenmerkend is voor Oudergem. In onze gemeente zijn NWWZ immers, als gevolg van hun opleidingsniveau, geneigd de nodige stappen te ondernemen en we voeren op dit gebied eveneens een proactief beleid dat er precies op gericht is elke werkloze aan te moedigen zich als NWWZ in te schrijven en stappen te ondernemen om zijn rechten te vrijwaren
Het aantal NWWZ moet overigens bekeken worden in het licht van de werkloosheidsgraad. Het aantal NWWZ is weliswaar om de hoger vermelde redenen met 10,8% toegenomen ten opzichte van vorig jaar, maar de werkloosheidsgraad (9,9%) blijft een van de laagste in het Brusselse Gewest, waar hij gemiddeld 16% bedraagt.
  1. Sluiting van het Actiris-bijkantoor
Het Actiris-bijkantoor van Oudergem is sinds half maart gesloten en zal niet vóór begin 2021 weer opengaan na een risicoanalyse. Maar dat geldt voor alle C-bijkantoren (kleine bijkantoren) en dus treft dit heel het zuidoosten van Brussel. Dit is een zeer problematische situatie omdat de Oudergemse NWWZ hun contactpunt kwijt zijn en zich moeten verplaatsen naar grotere bijkantoren, die reeds onder druk staan door de hervatting en de omstandigheden in verband met gezondheidsmaatregelen: slechts een derde van het personeel aanwezig, afspraken gespreid. Het risico bestaat dat men een publiek verliest dat al ver van de arbeidsmarkt af staat en dat, zonder follow-up, in het niets kan verdwijnen. Jongeren, voor wie een strikt protocol was vastgelegd door de maatregelen die tijdens de vorige legislatuur werden genomen (beroepsinschakelingstijd, inschakelingscontract, verplicht individueel actieplan, ...), dreigen tijd te verliezen door een gebrek aan follow-up. Op gemeentelijk niveau zijn de dienst tewerkstelling en het PWA beschikbaar om degenen die erom vragen te ontmoeten en te volgen, maar het gebrek aan toegang tot de lijsten met betrokken personen maakt het moeilijker toegang te krijgen tot de informatie.
  1. Werkloosheidscijfers
Uit de werkloosheidscijfers over 5 jaar blijkt dat Oudergem een van de gemeenten is die aan de spits staan qua tewerkstellingsbeleid. De statistieken met het gemiddelde van 2019 bewijzen dat, aangezien wij in heel het Gewest de grootste daling van het aantal NWWZ laten optekenen (-4,9 % tegenover 2018) en het op één na laagste werkloosheidspercentage (8,8%).
Gemiddeld aantal NWWZ over de laatste 5 jaar
  • 2016: 1615
  • 2017: 1572
  • 2018: 1479
  • 2019: 1425
Bij de huidige cijfers (1616 NWWZ) moet bijgevolg rekening gehouden worden met de crisis en ze moeten over een boekjaar worden herbekeken.
  1. Ondernomen acties
De gemeente Oudergem heeft het einde van de gezondheidscrisis niet afgewacht om specifieke acties en initiatieven op te zetten waarmee NWWZ opnieuw aan werk kunnen geraken en/of een nieuw professioneel project kunnen afbakenen.
Sinds juli zijn de volgende acties ondernomen:
  •  Herprogrammering van de workshops van de Joblente 2020 die afgelast moesten worden, met name (financiering via toelage Jobhuis 2020):
    • Jobcoaching
    • Bedrijfswaarden en individuele waarden
    • Gedragscodes op het werk
    • Achting en zelfvertrouwen
    • Elevator pitch
    • Simulatie van sollicitatiegesprekken;
  • Met het IAPS: organisatie van een specifieke opleidingsmodule in burotica gekoppeld aan opleiding in digitale tools om werk te zoek en te communiceren, met inbegrip van videoconferentietools en voorbereiding op sollicitatiegesprekken, bij de werkgever of telefonisch: 100 uur gefinancierd door de gemeente. De 1ste opleidingsmodule is op 21 september gestart met 14 ingeschrevenen. Een 2de editie is gepland in november.
  • De opleiding "na de Joblente": vindt gewoonlijk plaats in oktober/november en wordt gefinancierd via het opleidingsbudget van het PWA. Deze opleiding duurt 4 halve dagen en heeft als doel voort te bouwen op en verder te verfijnen wat er is begonnen tijdens de Joblente, met de ontwikkeling van een oplossing voor snelle en doeltreffende screening met als doel werkzoekenden sneller en beter te oriënteren in de richting van de tools voor hulp en oriëntering;
  • Het plaatselijk project 2020 van het Jobhuis om werkzoekenden opnieuw aan de slag te krijgen, met als thema "remobilisatie# de draad weer oppikken na de covid-19-crisis";
  • We hebben een beroep gedaan op de gebruikelijke sprekers op de Joblente met het oog op de organisatie, vanaf oktober 2020, van specifieke workshops, inzonderheid voor vrouwen of eenoudergezinnen of een andere groep van de bevolking die bijzonder kwetsbaar is en zich op grote afstand van de arbeidsmarkt bevindt. Een workshop "vrouwen en werk" staat op het programma voor eind oktober.
NEEMT AKTE
  • van het antwoord op de schriftelijke vraag
  • van de publicatie van de vraag en het antwoord, na vertaling, op de gemeentelijke website