Mondelinge vraag van Stéphanie Paulissen (LB): "Saint-Vide-Leegbeek": de twintigste Brusselse gemeente is geboren... om de leegstaande woningen aan de kaak te stellen

Geachte mijnheer de voorzitter,
Geachte dames en heren schepenen,
Mevrouw de burgemeester,
Geachte collega's,
Op 17 april 2019 ontdekten we een nieuwe gemeente in Brussel. Ze heet Saint-Vide-Leegbeek en ze heeft nu zichzelf uitgeroepen tot twintigste gemeente. Een gemeente die bestaat uit de lege ruimtes van de hoofdstad.
Ze telt 6,8 miljoen ongebruikte vierkante meters, wat niettemin overeenkomt met de oppervlakte van de gemeente Elsene! Lange tijd onopgemerkt gebleven omdat ze zich verspreid over de stad bevinden, kunnen de openbare gebouwen, ontelbare verlaten industrieterreinen, kantoorpanden, appartementsgebouwen maar ook eengezinswoningen niet langer worden genegeerd. Helaas moeten we vaststellen dat geen enkel soort gebouw ontkomt aan het leegstaande vastgoed in Brussel.
Zoals u weet, blijft de huisvestingscrisis in Brussel maar aanhouden: 44.000 gezinnen wachten op een sociale woning (gemiddelde wachttijd van zeven jaar), de huurprijzen zijn verdubbeld tussen 2000 en 2010, meer dan 4000 daklozen, een derde van de bevolking verkeert in slechte huisvestingssituaties…
De oorzaken voor het leegstaande vastgoed zijn talrijk, ook talrijk zijn de mogelijkheden voor de stad in verband met het tijdelijke gebruik ervan.
Meer in het bijzonder is Saint-Vide-Leegbeek voorstander van het gebruik van vrije ruimten, zowel van openbare als privégebouwen:
  • om maatschappelijke en niet-winstgevende doeleinden
  • met het oog op een inclusieve benadering ten aanzien van alle doelgroepen, met bijzondere aandacht voor mensen die in een achterstandspositie verkeren en van de klassieke huurmarkt worden uitgesloten;
  • dat maximale bescherming biedt in verband met de rechten van de bewoners (inwoners, initiatiefnemers van alle projecten samen)
  • verankerd in hun wijken en inspelend op de lokale uitdagingen;
Wat is het beleid van het College om de strijd aan te gaan tegen de ongebruikte ruimten, of het nu gaat om woningen, handelszaken of kantoren? Welke beleidsmaatregelen zijn al ten uitvoer gebracht?
Is het college van plan om een partnerschap aan te gaan met het verenigingsleven voor datgene wat uiteraard verband houdt met zijn grondgebied?
Ik dank u voor uw antwoorden.
Stéphanie Paulissen
Gemeenteraadslid - LB
  • Antwoord van mevrouw Sophie de Vos, waarnemend burgemeester
Om de strijd tegen de leegstaande woningen efficiënt aan te gaan, zet de gemeente Oudergem de nodige middelen in: een specifieke cel die is verbonden aan de juridische dienst en de dienst belastingen is belast met het opstellen van een register van de leegstaande gebouwen, het interpelleren van de eigenaars van leegstaande gebouwen, de inkohiering van de belasting en met de follow-up van de administratieve procedure.
  1. Het aantal leegstaande gebouwen dat op het grondgebied van de gemeente werd geteld
2016
2017
2018
 
2019
(telling aan de gang)
33
34
36
 
-5
In 2016: 33 als leegstaand geregistreerde gebouwen
In 2017: 34 als leegstaand geregistreerde gebouwen
In 2018: 36 als leegstaand geregistreerde gebouwen
In 2019: 5 als leegstaand geregistreerde gebouwen (de telling wordt voortgezet)
  1. Fiscale ontvangsten
De fiscale ontvangsten die voortvloeien uit de inning van de leegstandsbelasting, zijn in de voorbije drie jaar stabiel gebleven.
Voor aanslagjaar 2016 werd 175.963,00 euro ingekohierd.
Voor aanslagjaar2017 werd 191.904,00 euro ingekohierd.
Voor aanslagjaar 2018 werd al een bedrag van 225.741,76 euro ingekohierd.
Hoewel de belastingen betreffende aanslagjaar 2018 tot 30 juni 2019 kunnen worden ingekohierd, zouden de ontvangsten van aanslagjaar 2018 dit bedrag niet mogen overschrijden.
Voor aanslagjaar 2019 werd een bedrag van 89.791 euro ingekohierd. Aangezien de telling van de leegstaande woningen wordt voortgezet, is het exacte bedrag van de ontvangsten van aanslagjaar 2019 nog niet bekend. 
 
Bedrag van de inkohieringen (aanslagjaar 2016, 2017, 2018 en 2019 (lopend)
 
2016
2017
2018
(inkohiering mogelijk tot 30.06.2019)
2019
(inkohiering mogelijk tot 30.06.2020)
175.963,00 euro
191.904,00 euro
225.741,76 euro
(situatie op 24.06.19)
89.791 euro
(situatie op 24.06.19)
 
Bedrag van de betaalde belastingen
 
2016
2017
2018
2019
159.990,00 euro
167.701,00 euro
168337,36 euro
/
Wat het bedrag van de ingekohierde belastingen betreft, moet er rekening mee worden gehouden dat deze sterk kunnen variëren van het ene aanslagjaar tot het andere gelet op de vitaliteit van de vastgoedsector en de overdracht van onroerende goederen in de tweede kroon.
De sluiting van de Aldi-winkel , Waversesteenweg nr. 1805-1811 in 2018 was bijvoorbeeld alleen al goed voor de inkohiering van een belasting van 15.000,00 euro. Dit is ook het geval voor de sluiting van het bijgebouw van het voormalige Shell-tankstation in de Vorstlaan 55, waarvoor een belasting van 9.855,00 euro werd ingekohierd.
  1. De aangenomen uitzonderlijke maatregelen
De invoering van een efficiënt middel ter bestrijding van de leegstand houdt ook steeds dwingendere mechanismen in, die echter uitzonderlijk blijven:
Zo heeft de gemeenteraad beslist om een gerechtelijke procedure in te stellen voor de gedwongen verkopen van de leegstaande gebouwen in de Oude Molenstraat 67 en de Waversesteenweg 1772.
Deze procedures resulteerden in gunstige uitspraken van de rechtbank van eerste aanleg en de dossiers werden overgemaakt aan de instrumenterende gerechtsdeurwaarder. De gedwongen verkopen van deze gebouwen staan ingepland voor 25 juni en 12 september 2019. Het nagestreefde doel bestaat erin om het gebouw te herbestemmen voor huisvestingsdoeleinden.
  1. De renovatie van de woningen en het overheidsbeheer van gebouwen
De balans van de gemeenteactie inzake de strijd tegen leegstand is positief. Er is immers vastgesteld dat:
Aantal opnieuw op de markt geplaatste woningen in het jaar na de inkohiering van de gemeentebelasting
 
2016
2017
2018
39
14
21
 
Aantal gebouwen waarvan de leegstand meer dan één jaar heeft geduurd
 
2016
2017
2018
21
20
8
Het mechanisme van het overheidsbeheer dat door de gemeente systematisch aan eigenaars van leegstaande gebouwen wordt voorgesteld, heeft helaas niet de verwachte resultaten opgeleverd. In 2016 werden 96 uitnodigingen verstuurd, waarop geen enkel positief antwoord werd ontvangen.
De opeisingsprocedure in het kader van de wet Onkelinckx was eveneens een mislukking.
Daarom herziet de gemeente momenteel de praktijk die erin bestaat om systematisch een voorstel te doen in verband met het overheidsbeheer. We informeren inmiddels de eigenaars van leegstaande gebouwen over eventuele alternatieven om hun gebouw – zelfs tijdelijk - opnieuw in gebruik te nemen en bijgevolg gemeentebelasting te vermijden. Deze alternatieven omvatten voor deze eigenaars de mogelijkheid om hun gebouw ter beschikking te stellen van een SVK met de toezending van een FEDSVK-informatiebrochure die systematisch wordt gevoegd bij de brief die bij de vaststelling van de leegstand zit. We verzoeken ze ook om contact op te nemen met het burgerplatform BXLRefugees. Deze vzw gaat in Brussel op zoek naar woningen voor migranten.
Laatstgenoemde maatregelen dragen bij aan het promoten van de daadwerkelijke wederingebruikname van leegstaande gebouwen. De voorstellen om zich te richten tot een SVK of tot BxlRefugees zijn van recente datum waardoor er momenteel nog geen gegevens voorhanden zijn in verband met het succes ervan.
Tot slot, wat de al sinds enkele jaren belaste leegstaande gebouwen betreft (voorbeeld: een oudere persoon woont in een rusthuis waarbij zijn vorige woning blijft leegstaan – de belasting op leegstaande woningen wordt ieder jaar zonder betwisting betaald), stuurt de gemeente spontaan een brief aan de eigenaars van deze gebouwen om ze te informeren over eventuele alternatieven om hun gebouw opnieuw in gebruik te nemen.